فشارخون یکی از بیماری‌های رایج در کشور است که هرساله افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند و برای درمان آن به پزشک مراجعه می‌کنند. فشار خون در حالت نرمال و طبیعی مشکل‌ساز نیست اما با افزایش سن و عواملی دیگر امکان دارد که فرد به فشارخون بالا یا پایین مبتلا شود. پزشکان نیز توصیه می‌کنند با افزایش سن به طور مدام فشارخون را در خانه اندازه بگیرید تا بتوانند از بروز مشکلات جبران‌ناپذیر جلوگیری کنند. در ادامه این مطلب قصد داریم به طور کامل به بررسی فشارخون، نحوه کنترل آن، انواع آن و بیماری‌ها و اختلالات مرتبط با این عارضه از دید دکتر متخصص فشار خون بپردازیم.
به نیرویی است که بافت قلب، با هدایت خون از رگ‌ها مواد موردنیاز و همچنین اکسیژن را به‌تمامی بافت‌ها و اندام‌های بدن می‌رساند، فشارخون (Blood pressure) می‌گویند. زمانی که سرخرگ‌های بزرگ قابلیت ارتجاعی و عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند، می‌گوییم فرد مبتلا به عارضه فشار خون است. بنابراین برای جلوگیری از آسیب‌دیدن سایر اندام‌های بدن ضروری است که فشار در محدوده نرمال نگه داشته شود.
در درجه اول فشار خون از طریق منقبض شدن عضله قلب ایجاد میشود و مقدار آن به‌وسیله دو عدد ثبت می‌گردد. مقادیری کمتر از ۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه (یا به‌اصطلاح ۱۲ روی ۸) به‌عنوان فشارخون طبیعی برای افراد بزرگسال معرفی شده است.
اگرچه باتوجه‌به فاکتورهایی همچون جنسیت، سن، سابقه خانوادگی، نژاد و قومیت این مقدار می‌تواند متفاوت باشد، اما لازم و ضروری است که این عدد در بازه نرمال نگه داشته شود.
زمانی که فشار خون با دستگاه فشارسنج اندازه می‌گیرند، دو عدد قرائت میشود. اولین مقدار (عدد بالایی) سیستولیک و دومین مقدار (عدد پایینی) دیاستولیک می‌باشند. در فشار سیستولیک انقباض قلب اتفاق می‌افتد و خون به اندام‌ها انتقال می‌یابد و در فشار دیاستولیک قلب در حالت آرامش قرار دارد و خون به قلب باز می‌گردد. در دستگاه‌های فشار دیجیتالی در اغلب نمونه‌ها فشار سیستولیک در بالا و فشار دیاستولیک پایین نمایش داده میشود.
از فشارخون سیستولیک چه می‌دانید؟
زمانی که قلب خون را به اندام‌های بدن انتقال می‌دهد، فشاری به دیوارة شریان‌ها وارد میشود که به آن فشارخون سیستولیک می‌گویند. با هر ضربان قلب فشار درون عروق تغییر می‌کند. در واقع فشار سیستولیک حداکثر فشاری است که در مدت‌زمان ضربان قلب اندازه‌گیری میشود.
در حالتی که فرد آرام نشسته و فشار وی اندازه گرفته میشود، اگر فشار سیستولیک برابر یا کمتر از ۱۲۰ میلی‌متر جیوه باشد، فشار سیستولیک فرد نرمال خواهد بود اما فشار سیستولیک دو حالت بالا و پایین نیز دارد. در شرایط خاصی همچون استرس، ورزش و سایر زمان‌های مشابه که ضربان قلب بالاست، عضله قلب خون را با فشار بیشتری به بیرون منتقل می‌کند و فشار سیستولیک افزایش می‌یابد.
در این حالت فشار طبیعی است. اما زمانی که فشار فرد در حالت استراحت افزایش می‌یابد، شرایط غیرطبیعی است و به‌عنوان عارضه فشار خون بالا در نظر گرفته میشود. بنابراین پزشکان پیشنهاد می‌کنند برای تشخیص فشارخون بالا، فشار بیمار در تایم‌های استراحت او سنجیده شود. فشار سیستولیک بالا به علت تنگ شدن رگ‌ها به دلیل عوامل مختلف نظیر کهولت سن رخ می‌دهد. در این شرایط قلب برای عبور خون از شریان‌ها باید بیشتر کار کند.
فشارخون دیاستولیک
در طول ضربان‌ها برای اینکه قلب قادر باشد مجدداً از خون پر شود، استراحت می‌کند که این مکث کوتاه را "دیاستول" می‌نامند. طی مدت این توقف و پیش از اینکه ضربان بعدی انجام شود، فشار خون دیاستولیک را چک می‌کنند. در حالتی که بیمار ریلکس است فشار خون دیاستولیک برابر یا کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه، نرمال در نظر گرفته میشود.
افراد مبتلا به فشار خون بالا حتی در زمان استراحت نیز میزان فشار دیاستولیک بالایی دارند و عدد فشارسنج بیش از مقدار طبیعی نمایش می‌دهد. عوامل بروز فشار دیاستولیک پایین (حداقل فشارخون بالا) شامل مواردی همچون کم‌آبی بدن، خونریزی شدید یا شل‌شدن و گشادشدن رگ‌هاست.
به طور معمول برای بیماری‌های قلبی عروقی برای افراد بالای پنجاه سال عامل اصلی خطر فشار خون سیستولیک (عدد بزرگ‌تر) در نظر گرفته میشود. عموماً با افزایش‌پیداکردن سن و ورود به دوره میان‌سالی فشار سیستولیک بالا می‌رود و دلیل اصلی این موضوع سفت‌شدن سرخرگ‌های بزرگ و بالارفتن احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی می‌باشد.
بااین‌وجود هر دو فشارخون سیستولیک و همچنین دیاستولیک جهت تشخیص دقیق فشار خون بالا مورد سنجش قرار می‌گیرند. بر اساس آمارهای اعلام شده از تحقیقات اخیر، خطر مرگ ناشی از ایست قلبی و سکته مغزی در بین افراد چهل تا هشتاد و نه سال با افزایش فشار سیستولیک به‌اندازه هر بیست میلی‌متر جیوه و افزایش دیاستولیک به‌اندازه ده میلی‌متر جیوه، دوبرابر میشود.
انجمن قلب آمریکا پنج بازه فشارخون شامل یک مرحله نرمال و ۴ مرحله خاص را به رسمیت شناخته است.
۱- فشارخون طبیعی
محدوده فشار خون نرمال به‌صورت زیر تعریف میشود:
فشارخون بین ۹۰ تا ۱۲۰ سیستولیک
فشار ۶۰ تا ۸۰ دیاستولیک
۲- فشارخون بالا
به فشار سیستولیک بین محدودة ۱۲۰ و ۱۲۹ و فشار دیاستولیک پایین‌تر از ۸۰، فشارخون بالا (Elevated blood pressure) گفته میشود که نشان‌دهنده مبتلا شدن فرد به بیماری فشار خون بالا می‌باشد. با بالارفتن فشار میزان فعالیت قلب و عروق نیز بیشتر میشود که این امر موجب ضخیم‌شدن عضله قلب (هایپرتروفی) می‌گردد.
نتیجه چنین شرایطی بروز مشکلاتی همچون نارسایی قلبی و پارگی ریز دیواره رگ‌ها می‌باشد. در این حالت ممکن است در رگ‌ها کلسترول رسوب کند و باعث گرفتگی رگ‌ها و بالارفتن فشار خون گردد.
۳- فشارخون بالای اولیه
اولین حالت فشار خون بالا با مقادیر سیستولیک بین ۱۳۰ و ۱۳۹ و دیاستولیک ۸۰ تا ۸۹ مشخص میشود. از نظر پزشکان این مرحله فشارخون بالا با روش‌هایی نظیر تغییر سبک زندگی، مصرف غلات کامل و سبزی‌ها، کاهش مصرف نمک، کنترل استرس و انجام حرکات ورزشی قابل‌درمان است.
چنانچه میزان فشار در طول یک دوره زمانی مشخص برای افرادی با احتمال خطر قلبی عروقی، بالا رود، ممکن است پزشک برای کنترل روند بیماری دارو تجویز کند. بزرگسالانی که به فشار خون بالای نوع اول مبتلا هستند، لازم است پس از ۳ تا ۶ ماه درمان غیردارویی، به تشخیص پزشک دارو مصرف کنند. زیرا تحت‌نظر پزشک نبودن امکان خطر تصلب شرایین و سفت‌شدن رگ‌ها را به همراه دارد.
۴- فشارخون بالای ثانویه
فشارخون ثانویه در بازه فشار سیستولیک مینیمم ۱۴۰ و دیاستولیک حداقل ۹۰ تعیین میشود. در این مرحله پزشکان معمولاً ترکیبی از داروهای فشار خون و تغییر سبک زندگی را برای بیمار در نظر می‌گیرند. ازآنجایی‌که این مرحله از فشار خون بالا شدیدتر است، بیمار باید تحت مراقبت بوده و به طور منظم چکاپ شود.
۵- فشارخون بالا بحرانی
هنگامی‌که مقدار فشارخون سیستولیک و دیاستولیک به ترتیب بیشتر از ۱۸۰ و ۱۲۰ باشند، فشار خون بحرانی رخ می‌دهد که در چنین شرایط اورژانسی ممکن است علائمی همچون سردرد شدید، تغییرات بینایی، سرگیجه، سکته مغزی، تنگی نفس یا احساس درد در قفسه سینه و آسیب‌دیدن اندام‌ها رخ دهد.
اگر به طور ناگهانی فشار خون بیمار بیش از ۱۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه بود؛ پس از ۵ دقیقه مجدداً تست فشار را انجام دهید. اگر فشار همچنان به طور غیرطبیعی بالابود، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
چگونه در شرایط اورژانسی فشارخون بالا را پایین بیاوریم؟
درصورتی‌که فشار خون شما ۱۸/۱۲ یا بیشتر از این مقدار است و علائمی مثل سختی در نفس‌کشیدن، احساس درد در قفسه سینه، ضعف و بی‌حسی، اختلال در دید، اختلال در صحبت‌کردن و سردرد شدید دارید که ممکن است نشان‌دهنده آسیب به اندام‌های بدن باشند، باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
برای یک مورد اورژانسی فشارخون بالا، هدف اصلی این است که در عرض چند دقیقه تا ۱ ساعت کاهش فشار متوسط رگ‌ها تا حداکثر ۲۵ درصد انجام شود. سپس فشار خون بیمار در ۲ الی ۶ ساعت آینده روی ۱۶/۱۰ یا ۱۶/۱۱ میلی‌متر جیوه پایدار شود. انجام این فرآیند به‌صورت آهسته و پیوسته اهمیت دارد.
زیرا کاهش ناگهانی فشارخون بالا می‌تواند موجب جریان خون ناکافی مغزی، کلیوی یا کرونری گردد. بنابراین در این شرایط بهترین راهکار انتقال سریع بیمار به اورژانس و درمان زیر نظر پزشک متخصص می‌باشد.
در چنین موقعیتی اولین خط درمان پزشکی لابتالول است. این دارو یک مسدودکننده است که به ۲ صورت خوراکی و داخل وریدی (.I.V) وجود دارد. عموماً در شرایط بحرانی که بیمار هوشیاری خود را ازدست‌داده باشد از نوع داخل ورید این دارو استفاده می‌کنند. لابتالول بدون به خطر انداختن جریان خون مغز، با گشاد کردن رگ‌ها فشار خون بالا را پایین می‌آورد.
توجه داشته باشید این دارو برای افراد مبتلا به آسم، نارسایی شدید قلبی، برادی‌کاردی شدید، شوک قلبی و بلوک قلبی درجه یک بدون پیس میکر به‌هیچ‌عنوان نباید استفاده شود. از دیگر داروهایی که برای درمان فشارخون بحرانی استفاده میشود می‌توان وازودیلاتورها نظیر نیتروپروساید و نیتروگلیسیرین را نام برد.
باوجود عوامل گوناگونی که در افزایش فشار خون نقش دارند، همچنان علت دقیق این عارضه شناخته نشده است.
کشیدن سیگار، چربی شکم و اضافه‌وزن، نداشتن فعالیت بدنی منظم، استفاده از نمک زیاد در رژیم غذایی، مصرف بی‌رویه نوشیدنی‌های الکلی و دخانیات، استرس و اضطراب، تنش‌های عصبی، بالارفتن سن، ژنتیک و نژاد، سوابق خانوادگی ابتلا به فشارخون بالا، مشکلات غدد فوق‌کلیوی و تیروئید و بیماری‌های مزمن کلیه می‌توانند از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عوامل ابتلا به این عارضه باشند.
شاید سال‌ها بدن شما با عارضه فشار خون بالا درگیر باشد، اما شما بدون علائم بوده و از وجود آن بی‌خبر باشید. به همین علت به این عارضه گاهی قاتل خاموش می‌گویند. به طور تقریبی از هر ۵ نفر مبتلا به بیماری فشار، یک نفر از این عارضه که عامل اصلی برای خطر سکته مغزی و حملات قلبی است اطلاع ندارد.
این بیماری می‌تواند بدون هیچ علامتی به ریه‌ها، مغز، کلیه‌ها و قلب و گردش خون آسیب وارد کند. تنگی نفس، اختلال در بینایی، سردرهای شدید، ضربان نامنظم قلب، وجود خون در ادرار، احساس کوبیدن در گوش، گردن و قفسه سینه می‌توانند ناشی از فشارخون بسیار بالا باشند.
افت فشار خون یا فشارخون بسیار پایین یک مشکل بالینی همراه با نشانه‌هایی همچون سرگیجه یا بی‌هوشی می‌باشد. عارضه فشار شریانی پایین دلایلی متعددی دارد که مهم‌ترین آنها خونریزی، سپسیس (نوعی التهاب که به دلیل عفونت تمام بدن را فرامی‌گیرد)، مشکلات عصبی، ناهنجاری‌های هورمونی مثل بیماری آدیسون، اختلال در غذاخوردن مثل پرخوری یا بی‌اشتهایی عصبی می‌باشد.
افت فشار خون ارتواستاتیک یا افت فشار وضعیتی به کاهش مداوم فشارخون سیستولیک/دیاستولیک بیش از ۱۰/۲۰ میلی‌متر جیوه در هنگام ایستادن گفته میشود. این حالت بیانگر عدم توانایی بدن در جبران اثر گرانش بر گردش خون می‌باشد. با ایستادن فشار هیدرواستاتیک که از گرانش زمین ناشی میشود، در رگ‌های خونی اندام تحتانی افزایش می‌یابد.
در این حالت ۵۰ میلی‌لیتر خون از قفسه سینه و بالاتنه جابه‌جا شده و منجر به کاهش سریع حجم خون مرکزی و فشار متوسط رگ‌ها می‌گردد. عموماً این حالت در موارد مختلفی همچون فعال‌شدن سیستم عصبی خودمختار افزایش می‌یابد. برای تثبیت چنین حالتی مکانیسم‌های جبرانی مختلفی در بدن وجود دارند که در کمتر از یک دقیقه فشارخون را پایدار می‌کنند.
درصورتی‌که مکانیسم‌های جبرانی غیرفعال شوند و در بیش از یک نقطه خاص جریان خون و فشار رگ‌ها کم شود، خون به مقدار کافی به مغز نرسد، می‌تواند منجر به سرگیجه، ضعف، سبکی سر و غش گردد. در اکثر اوقات این حالت به علت بیماری یا استفاده از داروهایی است که روی سیستم عصبی سمپاتیک تاثیر می‌گذارند.
با افزایش فشارخون پزشک درمان‌های مختلفی برای بیمار تجویز می‌کند تا بتواند از بالارفتن بیش از حد فشار بیمار، احتمال سکته مغزی و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری کند. برای فشاری که اندکی از حد نرمال بالاتر است، پزشکان معمولاً تغییر سبک زندگی و کنترل منظم فشار خون را پیشنهاد می‌کنند. در شرایطی که فشارخون بیمار از حد نرمال فاصله زیادی داشته باشد، دارو تجویز می‌کنند.
باتوجه‌به شدت فشار و اینکه عوارضی همچون نارسایی کلیه ایجاد می‌کند یا نه ممکن است گزینه‌های درمان در طی زمان تغییر کنند. حتی ممکن است برخی بیماران نیازمند ترکیبی از چند داروی متفاوت باشند. در ادامه داروهایی که ممکن است پزشکان برای این عارضه تجویز کنند را معرفی می‌کنیم:
داروهای بازدارنده‌های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین
بازدارنده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین (ACE) مانند داروهای پریندوپریل، انالاپریل، لیزینوپریل، و رامیپریل قادر هستند فعالیت بعضی از هورمون‌ها نظیر آنژیوتانسین II که با منقبض کردن رگ‌ها و بالابردن حجم خون موجب افزایش فشار می‌شوند را مسدود کنند.
برخی از اثرات استفاده از مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین کاهش انتقال خون به کلیه‌ها و کاستن عملکرد این عضو حیاتی بدن می‌باشد. در نتیجه افرادی که این نوع داروها را مصرف می‌کنند، لازم است به طور منظم آزمایش خون بدهند.
ممنوعیت مصرف این دارو برای زنان باردار و افرادی که دچار مشکل خون‌رسانی به کلیه‌ها هستند، عنوان شده است. از شایع‌ترین عوارض مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین سرگیجه، خستگی، ضعف، سردرد و سرفه خشک مداوم است که باگذشت چند روز رفع می‌شوند. درصورتی‌که عوارض این داروها بعد از چند روز همچنان ادامه داشت و ناخوشایند بود، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید تا داروی شما را تغییر دهد.
مسدودکننده‌های کانال کلسیم (CCB) سازگار برای فشارخون
هدف از داروهای مسدودکننده کانال کلسیم مثل آملودیپین، فلودیپین و نیفدیپین یا دیلتیازم و وراپامیل، کاهش میزان کلسیم در شریان‌های خونی می‌باشد. مصرف این داروها عملکرد ماهیچه‌های صاف عروق را نرم می‌کند و کمک می‌کند انقباض ماهیچه‌ها با شدت کمتری انجام شود، تنگی رگ‌ها رفع شود و فشارخون کاهش یابد. ممکن است مسدودکننده‌های CCB همیشه برای افراد با مشکلات گردش خون یا باسابقه بیماری کبدی و قلبی سازگار نباشد.
در ارتباط با مصرف این نوع داروها و بی‌خطر بودن آن برای فشارخون شما تنها پزشک متخصص است که می‌تواند تصمیم‌گیری کند. قرمزی پوست به‌ویژه در قسمت گونه‌ها و گردن، سردرد، تورم مچ پاها و پا، سرگیجه، ضعف و خستگی، ثورات پوستی و در برخی موارد ورم شکمی می‌تواند عوارض ناشی از مصرف این دسته داروهای کاهش فشارخون باشد.
دیورتیکهای تیازیدی
داروهای دسته دیورتیک تیازیدی نظیر اینداپامید و بندروفلوم تیازید برای دفع بهتر آب و سدیم به کلیه‌ها کمک می‌کنند که نتیجه آن کاهش فشار خون و کاستن حجم خون می‌باشد. کاهش پتاسیم خون، اختلال در تحمل گلوکز و اختلال در نعوظ می‌تواند از عوارض ناشی از مصرف دیورتیکهای تیازیدی باشد. افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند، ضروری است برای تنظیم سطح قند خون و پتاسیم بدن خود به طور مرتب تست خون و ادرار انجام دهند.
بتا بلوکرها برای درمان فشارخون
داروهای دسته مسدودکننده‌های بتا نظیر آتنولول و بیسوپرولول زمانی برای درمان فشارخون بالا محبوبیت داشتند؛ اما در سال‌های گذشته پزشکان تنها زمانی این داروها را تجویز می‌کنند که درمان‌ها و داروهای دیگر برای بیمار اثربخش نباشند. مسدودکننده‌های بتا با کاهش ضربان قلب و نیروی ناشی از آن به افت فشارخون کمک می‌کنند.
این گروه داروها هم فاقد عوارض نیستند و ممکن است حین مصرف آنها با علائمی نظیر سردی دست و پا، خستگی، پایین آمدن ضربان قلب، حالت تهوع، اسهال و بعضی موارد کابوس و خواب آشفته مواجه شوید. مسدودکننده‌های بتا داروهای استانداردی هستند که معمولاً برای افراد مبتلا به فشار خون بالا یا فشارخون بحرانی تجویز می‌شوند.
کنترل‌کننده‌های رنین
کلیه‌ها آنزیمی به نام آلیسکیرن (Tekturna، Rasilez) تولید می‌کنند که موجب کاهش ایجاد رنین میشود. رنین موجب تولید هورمونی میشود که عروق خونی را باریک و فشارخون را بالا می‌برد. با کاستن این هورمون می‌توان به گشادشدن رگ‌ها و پایین آوردن فشار خون کمک کرد. داروهای مهارکننده رنین از دسته داروهای به‌روز در زمینه کاهش فشارخون هستند.
ازاین‌رو متخصصین مراقبت‌های بهداشتی و پزشکان در حال بررسی دوز بهینه برای مصرف این دارو می‌باشند. اسهال، سرگیجه، علائم شبیه آنفولانزا، خستگی و سرفه از جمله عوارض داروهای مهارکننده رنین هستند.
عدم توجه به فشار خون بالا و اقدام‌نکردن برای کنترل آن می‌تواند مشکلات غیر قابل جبرانی برای بیمار ایجاد کند. در این راستا لازم است بیمار علاوه بر حرکت به سمت سبک زندگی سالم‌تر، داروهایی که پزشک برای کنترل فشارخون تجویز کرده را به دستی مصرف کند.
اگر پزشک برای شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان داروی فشار خون تجویز کرد، نکاتی که در ادامه معرفی می‌کنیم را هنگام مصرف دارو مدنظر قرار دهید:
برای تنظیم فشارخون پیش از راه‌رفتن و جلوگیری از سرگیجه و برخورد با زمین بهتر است به‌آهستگی از زمین بلند شوید و قبل از گام برداشتن کمی در حالت ایستاده صبر کنید. هنگام مراجعه به پزشک لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنید حتی داروهای بدون نسخه نظیر مکمل‌ها و ویتامین‌ها را در اختیار پزشک قرار دهید. زیرا ممکن است هنگام مصرف این داروها در کنار داروهای فشارخون با تداخلات دارویی مواجه شوید.
داروهای فشار باید روزانه در ساعت مشخصی مطابق دستور پزشک مصرف شوند. اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید لازم نیست مصرف دارو را در آن زمان در روز بعد، دوبرابر کنید. حتماً پیش از اتمام داروها، مجدداً داروی خود را تهیه ویا در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید. در زمان سفر نیز مصرف داروهای فشار را قطع نکنید و همراه خود بیاورید و طبق برنامه مصرف کنید.
زیرا ادامه مصرف داروهای فشارخون اهمیت دارند و تنها هنگامی می‌توانید آنها را قطع کنید که پزشک برای شما چنین تصمیمی بگیرد. اگر مبتلا به بیماری فشار هستید و قرار است عمل جراحی انجام دهید، حتماً پزشک را در جریان این عارضه و داروهایی که استفاده می‌کنید، قرار دهید.
سالیان طولانی است که برای اندازه‌گیری فشار خون رگ‌ها از دستگاه فشارسنج استفاده می‌کنند. این دستگاه برای انعکاس فشار در گردش موجود در خون از ارتفاع ستون جیوه استفاده می‌کند و سنجش فشارخون با معیار میلی‌متر جیوه (mmHg) اعلام میشود.
البته دستگاه‌های پیشرفته امروزی نظیر دستگاه‌های آنروئیدی و دیجیتالی فاقد جیوه هستند و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که افراد آماتور نیز به‌سادگی می‌توانند با آن کار کنند و فشار اطرافیان خود را در زمان‌های مختلف بسنجند.
برای اندازه‌گیری فشارخون بیمار باید در چه وضعیتی قرار بگیرد؟
برای اندازه‌گیری دقیق فشار، بیمار باید ریلکس در حالت نشسته یا خوابیده باشد. در حالت خوابیده بازو بیمار باید کاملاً در سطح قلب و روی یک سطح مسطح قرار گیرد. درصورتی‌که موقعیت بازو در حالت غیر هم تراز با قلب باشد، ممکن است مقادیر اندازه‌گیری شده با فشارخون واقعی فرد همخوانی نداشته باشد.
در حالت نشسته بیمار باید تکیه دهد، پاها را روی یکدیگر باز کند و بازو خود را با دست نگه دارد. برای جلوگیری از بروز خطا در اندازه‌گیری فشار باید مانومتر را در یک خط مستقیم با بیمار قرار بگیرد.
سنجش فشارخون با دستگاه جیوه‌ای
سنجش فشار خون به روش شنیداری (سمعی) به کمک فشارسنج جیوه‌ای (sphygmo manometer) انجام میشود. مانومتر جیوه‌ای موجود در این دستگاه اندازه‌گیری ارتفاع یک ستون جیوه را انجام می‌دهد. این دستگاه بدون نیاز به کالیبراسیون نتیجه مطلق و بدون خطا ارائه می‌دهد. استفاده از فشارسنج‌های جیوه‌ای اندکی دشوار است و نیاز به تجربه و تخصص دارد. ازاین‌رو این دستگاه معمولاً برای آزمایش‌های بالینی و بیمارهای حساس مانند زنان باردار مورداستفاده قرار می‌گیرد.
اندازه‌گیری فشار با مانیتور دیجیتال
فشارسنج‌های دیجیتالی یکی از رایج‌ترین دستگاه‌های سنجش فشار هستند. زیرا استفاده از این دستگاه‌ها بسیار ساده بوده و نیاز به تخصص ندارد. برای استفاده از این دستگاه یعنی دستگاه اندازه‌گیری فشار خون می‌بایست با دست راست حباب باد را نگه دارید و دستگاه را فعال کنید. در این مرحله باید کاف را باد کنید. اگر دستگاه شما از نمونه‌ای است که دارای بادکردن اتوماتیک است، گزینه start آن را بزنید.
همان‌طور که به بادکردن کاف ادامه می‌دهید به گیج نیز نگاه کنید. این فرآیند تا وقتی که گیج حدوداً سی میلی‌متر جیوه بالاتر از فشار سیستولیک موردنظرتان را نمایش می‌دهد، ادامه دهید. آرام نشسته و به مانیتور نگاه کنید تا فشار روی مانیتور نمایش داده شود. زمانی که بوق طولانی شنیدید به این معنا خواهد بود که اندازه‌گیری فشار تکمیل شده است.
به مانیتور دستگاه و اعدادی که نمایش می‌دهد توجه کنید، زیرا ممکن است دستگاه ضربان نبض شما را در حین خواندن یا پس از آن نشان دهد. نحوه نمایش اعداد فشار سیستولیک و دیاستولیک در دستگاه‌های برند مختلف ممکن است اندکی باهم متفاوت باشد، اما در اغلب اوقات فشار سیستولیک در چپ نمایشگر و عدد دیاستولیک در سمت راست قابل‌مشاهده است.
در این مقاله سعی کردیم دقیق و علمی به معرفی فشارخون، معنا و مفهوم دقیق اعداد فشار خون، بازه‌های مختلف فشار خون بالا، فشار خون پایین، داروهای سازگار با این عارضه، نکاتی برای مصرف داروهای فشار و نحوه اندازه‌گیری صحیح فشار خون بپردازیم. طبیعی است که فشار خون در طول زمان بنا به دلایل مختلف از جمله وراثت و بالارفتن سن تغییر کند و بدن شما نتواند فشار خونتان را در محدوده نرمال نگه دارد.
اگر فشار شما بالا می‌رود و علائمی که در بالا اشاره شد دارید یا به طور ناگهانی کاهش می‌یابد و علائمی همچون سرگیجه دارید، حتماً برای تشخیص دقیق عارضه به پزشک مراجعه کنید و با تغییر سبک زندگی‌تان به کاهش فشار خون خود کمک کنید تا بتوانید بدون نگرانی و با خیال آسوده دوران میان‌سالی و پیری خود را سپری کنید.
:: متخصصین قلب
:: کلینیک قلب
:: متخصصین قلب
اطلاعات جامعه پزشکان این رسانه با هدف تسهیل در یافتن اعضای جامعه پزشکی ، دسترسی به اطلاعات حرفه ای آنان و اطمینان خاطر از دارا بودن مجوزهای لازم برای ارائه خدمات حرفه ای مانند پروانه طبابت و در راستای اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب جلسه علنی 1387.06.11 مجلس شورای اسلامی و آیین نامه اجرایی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1393.08.21 هیئت وزیران مبنی بر انتشار اطلاعات در بردارنده حقوق و تکالیف مردم از طریق رسانه های همگانی ارائه شده است.
