فشار خون از دسته بیماری‌های خطرناک در دنیا می‌باشد که سالانه افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند، بطوریکه بسیاری از آنها حتی ممکن است از بیماری خود بی‌اطلاع بوده و علائمی نداشته باشند. ابتلا به بیماری‌های پرخطری مثل سکته مغزی و بیماری قلبی، افراد با فشارخون بالا را تهدید میکند پس ضرورت دارد این افراد تحت‌نظر پزشک باشند و از داروهای ضد فشار خون استفاده کنند. در این حالت سؤالی که دررابطه‌با رژیم غذایی در ذهن به وجود می‌آید این است که آیا نمک فشار را بالا میبرد یا پایین. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا به این سؤال مهم پاسخ دهیم.
در پاسخ به این سؤال که نمک فشار خون را بالاتر میبرد یا پایین‌تر باید بگوییم جواب درست این است که بالا میبرد. با افزایش مصرف نمک از طریق غذاهای مختلف، آب بیشتری وارد جریان خون می‌شود و این عمل باعث بالارفتن فشارخون شما از حد معمول می‌شود. ناگفته نماند که نمک و مواد معدنی موجود در آن برای شُل کردن عضلات و جلوگیری از گرفتگی آنها لازم و ضروری است.
همچنین نمک و مواد معدنی موجود در آن به سلول‌های عصبی بدن ما کمک میکند تا سیگنال‌های خود را ارسال و دریافت کنند. هنگامی که سدیم زیادی وارد بدن می‌شود کلیه‌ها مقدار مازاد را دفع می‌کنند؛ اما اگر به هر دلیلی، کلیه‌ها توانایی دفع نمک زائد را نداشتند، این ماده معدنی در بدن جمع شده و درنتیجه بدن بیش از قبل به آب نیاز پیدا خواهد کرد.
در این شرایط حجم خون وارد شده به رگ‌ها افزایش می‌یابد، فشار زیادی به قلب وارد می‌شود و با گذر زمان منجر به بلاک شدن عروق خونی می‌شود. این وضعیت بیماری فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی و سکته مغزی برای فرد به همراه خواهد داشت.
به‌تنهایی افزایش فشار خون موجب بروز انواع سکته‌های قلبی و مغزی، دیابت و نارسایی کلیه در انسان می‌گردد. به همین دلیل است که در بیشتر عارضه‌ها مدیریت فشارخون بیمار برای فرد معالج از اهمیت بالایی برخوردار است و حتی گاهی اوقات به‌عنوان روشی برای پیشگیری یا درمان بعضی از بیماری‌ها به‌حساب می‌آید.
قلب با اعمال نیرو به رگ‌ها، وظیفه پمپاژ خون به رگ‌ها را بر عهده دارد و به همین ترتیب خون در کل بدن حمل می‌شود و جریان پیدا میکند. اما دلیل اینکه می‌گوییم نباید در رژیم غذایی خود به مقدار زیادی نمک مصرف کنیم این است که هنگامی که ما بیش از اندازه خوراکی‌های شور و پرنمک می‌خوریم، مقدار چشمگیری سدیم وارد بدن می‌شود.
با واردشدن سدیم زیاد، بدن انسان آب فراوانی جذب میکند تا مقدار اضافی سدیم را به‌وسیله کلیه‌ها دفع کند. همین آب اضافه شده به بدن موجب بالارفتن فشار به قلب و رگ‌های خونی می‌شود و در نتیجه فشار خون افزایش میکند.
مطابق با دستورالعمل‌هایی که وجود دارد، مقدار سدیمی که مجاز است روزانه مصرف شود، برای بزرگسالان 2300 mlg می‌باشد که معادل 1 قاشق چایخوری نمک است. بااین‌وجود گزارش‌ها نشان می‌دهد که در خیلی از کشورها به‌ویژه آمریکا، مقدار مصرف سدیم در نود درصد بزرگسالان بیشتر از میزان توصیه شده است.
به‌گونه‌ای که اکثر بزرگسالان میزان دریافت نمکشان بیش از 3400 mlg است. طبق گزارشات انجمن قلب آمریکا (American Heart Association) حدود نود درصد شهروندان آمریکا، بیشترین مقدار نمک (سدیم کلرید) را از طریق افزودن به غذاهای آماده مانند فست‌فودها و غذاهای فرآوری وارد جریان خون خود می‌کنند.
همان‌طور که اشاره شد، وجود نمک برای سیستم عصبی و عضلانی در بدن و همچنین تنظیم مایعات بدن ضروری است. علاوه بر این مشخص شده است که مصرف نمک به دفع باکتری‌های مضر و کاهش خطر ابتلا به عفونت، کمک میکند.
بااین‌وجود، پژوهش‌ها مشخص کرده‌اند که دریافت بیش از اندازه نمک موجب می‌شود در معرض بیماری‌هایی مانند آسیب کبدی، پرفشاری خون، سکته مغزی و بیماری‌های قلبی – عروقی قرار بگیرید.
باوجوداینکه مقدار توصیه شده مصرف نمک 2300 mlg است، یک پژوهش نشان داده که مصرف 3000 mlg سدیم به‌صورت روزانه بسیار کم بوده و ممکن است سلامتی شما را به خطر بیندازد و احتمال بروز حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ زودرس را افزایش دهد.
این تحقیق نشان داده است که کنترل مصرف نمک فقط برای افراد مبتلا به فشارخون بالا اهمیت دارد. همچنین مطالعه دیگری مشخص کرده است که کم‌کردن مصرف نمک به کمتر از 2500 mlg در روز هیچ ارتباطی با کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی ندارد.
با وجود چنین اطلاعاتی، سازمان غذا و دارو (Food and Drug Administration) مشخص کرده است که اکثر گزارشات علمی نشان می‌دهد که کاهش مصرف نمک به کمتر از 2300 mlg در روز می‌تواند از بیماری‌های ناشی از غذاهای پر نمک جلوگیری کند. پژوهشگران مشخص کرده‌اند که کم‌کردن دریافت سدیم به میزان کمتر از 2300 mlg به‌صورت روزانه، می‌تواند به کاهش فشارخون و جلوگیری از بروز صدها هزار مورد بیماری و مرگ زودرس کمک کند.
اما ازآنجایی‌که نتایج تحقیقات اثرات منفی دریافت نمک در دستور غذایی حاصل بررسی نمونه ادرار عده محدودی است، ممکن است نتایج ارائه شده گمراه‌کننده باشد. در نتیجه بهتر است تحقیقات بیشتری در زمینه مشخص نمودن میزان دقیق دریافت سدیم در روز انجام شود. درنتیجه برای یافتن جواب این سؤال که چه مقدار نمک فشار خون را بالاتر میبرد یا پایین‌تر باید منتظر نتایج جامع‌تری از پژوهش‌های انجام شده در آینده باشید.
یکی از معروف‌ترین مواد خوراکی که می‌تواند فشارخون را بالا ببرد، نمک است. درون نمک، ماده معدنی سدیم وجود دارد که می‌تواند موجب حفظ مایعات در بدن انسان شود که سبب بالارفتن حجم خون و درنتیجه افزایش فشار خون می‌گردد. در این بخش از پرسش‌وپاسخ نمک فشارخون را بالاتر میبرد یا پایین‌تر به معرفی برخی دیگر از خوراکی‌های که موجب افزایش فشار خون می‌شود، می‌پردازیم.
یکی از خوراکی‌هایی که سرشار از سدیم هستند، غذاهای فرآوری و کنسروی می‌باشند. دلیل بالابودن سدیم در این مدل خوراکی این است که نمک در آنها به‌عنوان نگهدارنده مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دسته شامل خوراکی‌هایی مانند میان‌وعده‌های بسته‌بندی شده، سوپ‌های کنسروی و شام‌های فریز شده می‌باشد. درست است که این غذاها به‌راحتی حاضر می‌شوند، ولی ممکن است دارای نمک بسیار و مواد ناسالم و مضر دیگری باشند.
محصول دیگری که موجب افزایش فشارخون می‌شود گوشت قرمز است. این محصول دارای مقدار زیادی چربی اشباع شده می‌باشد. چربی موجود در گوشت قرمز می‌تواند سطح کلسترول را بالا برده و فشارخون هر شخصی را افزایش دهد. توصیه می‌کنیم افرادی که داری این بیماری هستند، تا جایی که امکان دارد گوشت بدون چربی بخورند.
همچنین در مصرف روزانه آن محتاطانه رفتار کنند. در افزایش فشار خون محصولات لبنی نظیر پنیر، کره و شیر کامل (شیر با درصد چربی بالا) نیز می‌توانند نقش مهمی داشته باشند. این محصولات دارای چربی اشباع شده هستند که بعضی از آنها نیز سرشار از سدیم هستند.
برای افراد مبتلا به فشار خون بالا، انتخاب لبنیات کم‌چرب بهتر است. یا توجه به گزارش رویداد 24، کره بادام‌زمینی جزو موادی است که دارای چربی اشباع شده بالایی هستند. چربی موجود در این ماده نیز مثل روغن موجب مسدودشدن رگ‌ها می‌شود و درنهایت سبب بروز مشکلات جدی خواهد شد. یکی دیگر از محصولاتی که با افزایش فشارخون مرتبط است، قند می‌باشد.
مصرف زیاد این ماده ممکن است موجب افزایش وزن و چاقی شود که چنین رویدادی از عامل‌های خطر فشارخون بالا محسوب می‌شود. برخی از محصولاتی که دارای قند بسیاری هستند شامل نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه و انرژی‌زاها می‌باشند. الکل نیز جزو آن دسته محصولاتی است که فشار خون را افزایش می‌دهد، به‌ویژه وقتی که بیش از اندازه استفاده شود.
روغن از دیگر محصولاتی است که بر روی فشارخون تأثیر می‌گذارد. بهتر است از روغن‌های حیوانی و یا نباتی‌هایی که چربی اشباع شده دارند، استفاده نفرمایید. همچنین می‌توانید کره‌هایی مصرف کنید که دارای استانول و استرول‌های گیاهی باشند. چربی‌های اشباع و ترانس در بسیار از خوراکی وجود دارد که یکی از پرمصرف‌ترین آنها غذاهای سرخ شده و فست‌فودی هستند.
این خوراکی‌ها اغلب دارای سدیم فراوانی نیز هستند که موجب افزایش فشارخون می‌شود. در این میان به یکی از پرطرف‌دارترین محصولات یعنی کافئین رسیدیم. خوب است بدانید که این ماده می‌تواند موجب بالارفتن فشارخون شود. بطور کلی اثر این ماده کم و کوتاه می‌باشد. مصرف متوسط و معتدل نوشیدنی‌های کافئین‌دار نظیر چای و قهوه برای بیشتر افراد مبتلا به فشارخون بالا بی‌خطر است.
یکی دیگر از موادی که باید در مصرف آن دقت کنیم، سس‌ها هستند. این چاشنی‌های خوراکی خوشمزه سرشار از سدیم هستند. ترشی یکی از مواد غذایی خوش‌طعم و پرطرف‌دار است که معمولاً دارای نمک بسیاری می‌باشد. هنگام تهیه این ماده باید مواد اولیه را در نمک نگه دارید، قطعاً همین موضوع باعث می‌شود مواد اولیه مقدار بسیاری از سدیم را در خود جذب کنند.
بنابراین بدنتان هنگام خوردن ترشی مقدار زیادی سدیم دریافت میکند. البته به این نکته توجه کنید که بدن همه افراد متفاوت است و غذاهای بسیاری برای افزایش یا کاهش فشارخون شناخته شده‌اند، بنابراین ممکن است بدن هر فرد در مقابل این غذاها واکنش‌های متفاوتی نشان دهد.
هر فردی ممکن است در معرض ابتلا به بی بیماری فشار خون قرار داشته باشد، بخصوص این روزها که مردم به‌ویژه جوانان تمایل زیادی به مصرف فست‌فودها، سس‌ها، نوشیدنی‌های الکلی و گاز دارند. این برنامه غذایی ناسالم ممکن است احتمال ابتلای این افراد به فشار خون را بیشتر کند.
حال اگر این افراد سابقه خانوادگی فشار خون بالا داشته باشند یا از نظر ژنتیکی در گروه خاصی باشند، بیش از دیگران ممکن است در معرض ابتلا به این عارضه باشند. با تمامی این صحبت‌ها برخی افراد باتوجه‌به شرایطی که در آن هستند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.
این افراد شامل کسانی هستند که سابقه فشار خون بالا در خانواده خود دارند، افراد سیگاری، زنان باردار، زنانی که قرص ضدبارداری مصرف می‌کنند، افراد بالای 35 سال، کسانی که اضافه وزن دارند، اشخاص الکلی، کسانی که فعالیت‌‌های سنگین فیزیکی دارند، افراد که در رژیم غذایی خود بیش از حد خوراکی‌های چرب یا مواد غذایی بانمک زیاد دارند، کسانی که خواب کافی ندارند، می‌باشد. همچنین افراد که استرس و اضطراب بالایی دارند در این دسته جای می‌گیرند.
دررابطه‌با اینکه نمک فشار خون را بالاتر میبرد یا پایین‌تر یک‌سری باورهایی میان مردم وجود دارد که اشتباه است. در این قسمت به برخی از این باورهای غلط می‌پردازیم. یکی از این باورهای غلط این است که نمک می‌تواند موجب مرگ شما شود و بهتر است از رژیم غذایی حذف شود.
درصورتی‌که دریافت نمک زیاد می‌تواند به فشار خون بالا منجر شود و فشار خون بالا با بیماری‌هایی نظیر نارسایی قلبی و حمله قلبی، مشکلات کلیوی، احتباس مایعات، سکته مغزی و پوکی‌استخوان ارتباط دارد. اما نباید این عنصر بطور کامل از برنامه غذایی حذف شود، زیرا اندکی از این ماده برای بدن ضروری است.
در حقیقت زندگی بدون نمک امکان ندارد، زیرا بدن انسان از این ماده مغذی برای معتدل نگه‌داشتن مایعات در خون و حفظ فشار نرمال آن و همچنین عملکرد صحیح عصب و عضله استفاده میکند. در نتیجه باید مقدار نمک موجود در رژیم غذایی روزانه خود را کنترل کنید.
دومین باور غلطی که بین عموم مردم وجود دارد این است که فکر می‌کنند نمک‌هایی نظیر نمک صورتی، سیاه، سنگی، دریایی بهتر از انواع دیگر نمک است. برخی اوقات ممکن است در تبلیغات خوراکی‌ها دیده باشید که برخی از نمک‌ها را با این عنوان که مزایای سلامتی اضافی نسبت به نمک معمولی دارند معرفی می‌کنند.
باید نسبت به این ادعاهای بهداشتی که با سلامت ما مربوط می‌شود، بسیار محتاطانه رفتار کنیم. زیرا مواد معدنی داخل برخی انواع نمک مانند نمک دریایی و هیمالیا اکثرا به میزان کمی وجود دارد. در نتیجه افزایش میزان مصرف نمک صرفاً برای تجربه و استفاده از مزایای یک ماده معدنی تبلیغاتی، امکان دارد موجب مصرف بیش از اندازه سدیم شود و شما را در معرض بیماری‌های مختلف قرار دهد.
چنانچه می‌خواهید در روز مواد معدنی و سایر مواد مغذی سالم را دریافت کنید، در دستور غذایی خود میوه‌ها و سبزیجات را قرار دهید. یکی دیگر از باورهای اشتباهی که وجود دارد، این است که مردم فکر می‌کنند اگر فشار خون بالا به دلیل نمک زیاد بود، قادر به تشخیص آن بودید. درصورتی‌که بیش از سی درصد بزرگسالان دچار فشار خون بالا هستند و طبق گزارشات بنیاد قلب، نصف آنها با خبر نیستند.
اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند از خود هیچ‌گونه علائمی را نشان نمی‌دهند، درنتیجه کنترل فشار خون بطور مرتب از اهمیت بالایی برخوردار است. چنانچه به فشار خون بالا مبتلا هستید، با کاهش مصرف نمک، ورزش، کم‌کردن مصرف الکل، ترک سیگار و کاهش استرس، به کنترل آن کمک کنید.
گزارشات یک پژوهش جدید مشخص کرده است که نمک زیاد در دستورغذایی می‌تواند موجب ضعیف‌شدن سیستم ایمنی بدن شود و مقابله با عفونت‌های باکتریایی را با مشکل مواجه کند. پژوهشگران به این موضوع تأکید کرده‌اند که میل‌کردن چیپس و برگر دوبار در روز به توانایی بدن انسان در مبارزه با عفونت آسیب می‌زند؛ در حقیقت، تغذیه، یکی از مهم‌ترین عوامل ضعیف‌شدن سیستم ایمنی بدن است.
پژوهشی نشان می‌دهد که داشتن یک رژیم غذایی که در آن بیش از اندازه نمک وجود دارد، موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن انسان می‌شود. در بیمارستان دانشگاه بن، محققان پژوهشی را روی موش‌ها انجام دادند و متوجه شدند که، موش‌هایی یا رژیم غذایی پرنمک بیش از دیگر موش‌ها در خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف هستند.
همچنین مطالعاتی در آلمان نشان داد، سلامت افرادی که به میزان مصرف نمک خود هیچ توجهی ندارند، در خطر است و همین موضوع موجب می‌شود بدن آنها در مقابله با باکتری‌ها ضعیف عمل کند.
فشار خون بالا از بیماری‌هایی است که به هیچگاه نباید از آن غافل شوید، زیرا این عارضه نه‌تنها سلامت شما را به خطر می‌اندازد، بلکه با بروز بیماری‌های سخت‌تر ممکن است منجر به مرگ شود. اما افراد مبتلا به این بیماری به‌سادگی می‌توانند با ایجاد تغییرات در رژیم غذایی خود و مصرف داروهایی که پزشک به آنها معرفی کرده است، این عارضه را مدیریت کرده و آن را کاهش دهند.
با صحبت از رژیم غذایی ما به این پرسش که نمک فشار خون را بالاتر میبرد یا پایین‌تر، پاسخ دادیم و جوانب مختلف آن را بررسی کردیم. در این مقاله به شما عزیزان مقدار مناسب مصرف این ماده را معرفی کردیم و به دیگر عوامل افزایش فشار خون پرداختیم تا شما رژیم غذایی سالمی را داشته باشید. همچنین باورهای غلط دررابطه‌با اینکه نمک فشار را بالا میبرد یا پایین معرفی کردیم که هیچ‌گونه ابهامی در این زمینه وجود نداشته باشد. جهت بررسی بیشتر روند درمانی با پزشکان ما در کلینیک در ارتباط باشید.
:: متخصصین قلب
:: کلینیک قلب
:: متخصصین قلب
اطلاعات جامعه پزشکان این رسانه با هدف تسهیل در یافتن اعضای جامعه پزشکی ، دسترسی به اطلاعات حرفه ای آنان و اطمینان خاطر از دارا بودن مجوزهای لازم برای ارائه خدمات حرفه ای مانند پروانه طبابت و در راستای اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب جلسه علنی 1387.06.11 مجلس شورای اسلامی و آیین نامه اجرایی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1393.08.21 هیئت وزیران مبنی بر انتشار اطلاعات در بردارنده حقوق و تکالیف مردم از طریق رسانه های همگانی ارائه شده است.
