بسیاری از افراد زمانی که با علائمی از قبیل؛ سرگیجه، سردرد و تنگی نفس مواجه میشوند، چنین برداشت میکنند که فشار خونشان افزایش یافته است. اما آیا میدانید که فشار خون بالا چند است؟ و چه زمانی میتوانید بگویی فشار خونتان افزایش یافته است؟ ما در این مقاله از سایت همدرد قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم و محدوده دقیق فشار خون بالا را برای شما شرح دهیم. این آگاهی به شما کمک میکند تا در صورت ابتلا به فشار خون بالا، زودتر برای درمان آن اقدام کنید. زیرا فشار خون بالا در بیشتر موارد علائم قابل مشاهدهای ندارد و به همین دلیل بسیاری از افراد متوجه مبتلا به آن نیستند. در صورتی که فشار خون بالا عارضهای جدی است و ۱۳ درصد از کل مرگ و میر جهانی را به خود اختصاص میدهد.
فشار خون یک شاخص حیاتی برای سلامت قلب و عروق است که منعکس کننده نیرویی است که با آن خون در رگها جریان مییابد. نظارت بر فشار خون بسیار مهم است زیرا فشار خون بالا در صورت عدم درمان میتواند منجر به عوارض شدید سلامتی شود. در این بخش به بررسی اصول اولیه فشار خون، اهمیت آن و روشهای مناسب برای اندازه گیری دقیق آن میپردازیم. پس ما با تا انتهای این مطلب همراه باشید تا بیشتر با فشار خون بالا، و اهمیت رسیدگی به آن و اینکه فشار خون بالا چند است، آشنا شوید.
فشار خون چیست؟
فشار خون فشاری است که از طریق گردش خون در برابر دیواره رگها در حالی که قلب آن را در بدن پمپ میکند، وارد میشود. فشار خون در میلی متر جیوه (mmHg) اندازهگیری میشود و معمولاً به صورت دو مقدار ارائه میشود:
1. فشار سیستولیک: مقدار بالاتری که نشان دهنده فشار در شریانها در هنگام انقباض قلب و پمپاژ خون به گردش خون است.
2. فشار دیاستولیک: مقدار پایینتر نشاندهنده فشار در شریانها هنگامیکه قلب در حالت استراحت است و بین ضربانها دوباره با خون پر میشود.
خوانش فشار خون به عنوان مقدار سیستولیک بیش از مقدار دیاستولیک، مانند 120/80 میلی متر جیوه بیان میشود.
اهمیت اندازه گیری فشار خون
اندازه گیری دقیق فشار خون به چند دلیل ضروری است:
آ. تشخیص زودهنگام فشار خون: بررسی منظم فشار خون میتواند به شناسایی فشار خون در مراحل اولیه کمک کند و مداخله و مدیریت به موقع را برای جلوگیری از عوارض، ممکن میسازد.
ب ارزیابی خطر قلبی عروقی: خوانش فشار خون در ارزیابی خطر ابتلای فرد به بیماری قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات قلبی عروقی ارزشمند است.
ج نظارت بر شرایط سلامت: پایش فشار خون برای افراد مبتلا به شرایط پزشکی از قبل موجود مانند دیابت یا بیماری کلیوی بسیار مهم است، زیرا به پزشک کمک میکند تا اثربخشی درمانها را بسنجند.
نحوه اندازه گیری فشار خون
الف. اندازه گیری دستی فشار خون
1. استفاده از فشارسنج: این یک دستگاه دستی است که از یک کاف بادی، یک فشارسنج و یک گوشی پزشکی تشکیل شده است.
2. کاف را در اطراف بازو قرار دهید: کاف باید محکم باشد اما نه خیلی سفت
3. کاف را باد کنید: با استفاده از پمپ دستی، کاف را تا حدی بالاتر از فشار سیستولیک مورد انتظار باد کنید
4. به آرامیکاف را خالی کنید: در حین گوش دادن با گوشی پزشکی بر روی شریان بازویی، معاینه کننده صدای ضربانی را در هنگام شروع جریان خون (فشار سیستولیک) و زمانی که به حالت عادی باز میگردد (فشار دیاستولیک) میشنود
ب. اندازه گیری دیجیتال یا خودکار فشار خون
1. استفاده از فشارسنج الکترونیکی: این دستگاهها کاربر پسند هستند و به طور خودکار کاف را باد میکنند
2. به دفترچه راهنما مراجعه کنید: هر دستگاه ممکن است تغییرات جزئی در استفاده داشته باشد، بنابراین پیروی از اطلاعات دفترچه راهنمای دستگاه فشار سنج، بسیار مهم است
محدوده طبیعی فشار خون معمولاً حدود 120/80 میلی متر جیوه در نظر گرفته میشود. با این حال، توجه به این نکته ضروری است که عوامل فردی، مانند سن، جنس، و سلامت کلی، میتوانند بر میزان فشار خون طبیعی برای یک فرد خاص تأثیر بگذارند.
به طور کلی فشار خون به شرح زیر طبقهبندی میشود:
1. فشار خون طبیعی: فشار سیستولیک (مقدار بالاتر) کمتر از 120 میلی متر جیوه و فشار دیاستولیک (مقدار پایین) کمتر از 80 میلی متر جیوه است.
2. افزایش فشار خون: فشار سیستولیک بین 120 تا 129 میلی متر جیوه و فشار دیاستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه است.
3. پرفشاری خون مرحله 1: فشار سیستولیک بین صد و سی تا صد و سی و نه میلی متر جیوه یا فشار دیاستولیک بین هشتاد تا هشتاد و نه میلی متر جیوه است.
4. پرفشاری خون مرحله 2: فشار سیستولیک صد و چهل میلی متر جیوه یا بالاتر، یا فشار دیاستولیک نود میلی متر جیوه یا بیشتر است.
5. بحران فشار خون: در این حالت فشار سیستولیک بیشتر از عدد180 میلی متر جیوه یا فشار دیاستولیک بیشتر از 120 میلی متر جیوه است. در این شرایط، مراقبتهای پزشکی فوری مورد نیاز است.
مهم است که به یاد داشته باشید که یک بار اندازه گیری فشار خون ممکن است برای تعیین دقیق وضعیت کلی فشار خون فرد کافی نباشد. فشار خون میتواند در طول روز به دلیل عوامل مختلفی مانند استرس، فعالیت بدنی و حتی زمان روز در نوسان باشد. برای ارزیابی دقیقتر فشار خون، اغلب قرائتهای متعدد در موارد مختلف توصیه میشود.
1. فشار خون سیستولیک
فشار خون سیستولیک مقدار بیشتر فشار خون است و فشار خون در شریانها را، در زمانی که قلب منقبض میشود و خون را برای گردش در رگها پمپ میکند، نشان می دهد. در طول هر ضربان قلب، قلب منقبض میشود و خون را مجبور به ورود به رگها میکند که باعث افزایش موقت فشار میشود. این حد فشار به عنوان فشار خون سیستولیک شناخته میشود.
برای مثال، در فشار خون 120/80 میلیمتر جیوه، عد ۱۲۰ فشار خون سیستولیک است.
2. فشار خون دیاستولیک
دیاستولیک مقدار پایینتر فشار خون است و فشار در شریانها را زمانی که قلب در حالت استراحت است و بین ضربانها دوباره پر از خون میشود، منعکس میکند. این در مرحله آرام سازی چرخه قلبی قلب رخ میدهد، زمانی که عضله قلب به طور فعال منقبض نمیشود.
با استفاده از همین مثال، در فشار خون 120/80 میلیمتر جیوه، عد ۸۰ فشار خون دیاستولیک است.
فشار خون بالا یک عامل، خطر مهم برای بیماریهای قلبی عروقی و سایر عوارض سلامتی است. برای تشخیص فشار خون بالا، پزشک از معیارها و دستورالعملهای خاصی استفاده میکنند تا تعیین کنند که آیا فشار خون فرد در محدوده طبیعی است یا نشان دهنده فشار خون بالا است. در اینجا معیارهای اصلی تشخیص فشار خون بالا آمده است:
1. نحوه اندازه گیری فشار خون
معیار تشخیصی اولیه برای فشار خون بالا بر اساس خوانش فشار خون در موارد متعدد است. فشار خون بر حسب میلی متر جیوه (mmHg) اندازه گیری میشود.
2. آستانههای تشخیصی
آستانههای تشخیصی فشار خون بالا به شرح زیر است:
آ. فشار خون طبیعی: فشار خون سیستولیک کمتر از 120 میلی متر جیوه و فشار خون دیاستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه است.
ب فشار خون بالا: فشار خون سیستولیک بین 120 تا 129 میلی متر جیوه و فشار خون دیاستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه است. این دسته در دستورالعملهای اخیر برای شناسایی افراد در معرض خطر ابتلا به فشار خون معرفی شده است.
ج مرحله 1 فشار خون بالا: فشار خون سیستولیک بین 130 تا 139 میلی متر جیوه یا فشار خون دیاستولیک بین 80 تا 89 میلی متر جیوه است.
د پرفشاری خون مرحله 2: فشار خون سیستولیک 140 میلی متر جیوه یا بالاتر، یا فشار خون دیاستولیک 90 میلی متر جیوه یا بالاتر است.
3. خواندن چندگانه
برای تأیید تشخیص فشار خون بالا، پزشک معمولاً به اندازه گیری فشار خون متعدد در موارد مختلف نیاز دارند.
4. مانیتورینگ فشار خون خانگی
در برخی موارد، پزشکان ممکن است برای ردیابی فشار خون در طول زمان و به دست آوردن دید جامع تری از نمایه فشار خون فرد، کنترل فشار خون در خانه را توصیه کنند.
5. علل زمینهای
در تشخیص فشار خون بالا، پزشک علل بالقوه یا عوامل خطر، مانند سابقه خانوادگی، عوامل سبک زندگی (رژیم غذایی، فعالیت بدنی، سیگار کشیدن)، سن، و سایر شرایط پزشکی مانند دیابت یا بیماری کلیوی را نیز در نظر میگیرند.
فشار خون اولیه
فشار خون اولیه به فشار خون بالا گفته میشود که به تدریج در طول زمان و بدون علت قابل شناسایی ایجاد میشود. این شایع ترین نوع فشار خون است که تقریباً 90 تا 95 درصد از کل موارد را تشکیل میدهد. دلایل دقیق فشار خون اولیه به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و محیطی ناشی میشود.
عوامل خطر برای فشار خون اولیه عبارتند از:
- سابقه خانوادگی فشار خون
- رژیم غذایی ناسالم (مصرف نمک زیاد، مصرف کم پتاسیم)
- عدم فعالیت بدنی
- چاقی یا اضافه وزن
- سن (خطر با افزایش سن افزایش مییابد)
- نژاد و قومیت (جمعیت خاصی حساس تر هستند)
- مصرف سیگار و الکل
فشار خون اولیه اغلب در طی سالیان متمادی ایجاد میشود و ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل توجهی نداشته باشد. پایش منظم فشار خون و اصلاح شیوه زندگی در مدیریت فشار خون اولیه برای جلوگیری از عوارض ضروری است.
فشار خون ثانویه
از سوی دیگر، فشار خون ثانویه، فشار خون بالا است که نتیجه مستقیم یک بیماری زمینهای یا داروهای خاص است. بر خلاف فشار خون اولیه، فشار خون ثانویه یک علت خاص و قابل شناسایی دارد. اگرچه کمتر از فشار خون اولیه شایع است، اما تشخیص و درمان سریع فشار خون ثانویه بسیار مهم است، زیرا رسیدگی به علت زمینهای میتواند منجر به بهبود فشار خون شود.
علل زمینه ای فشار خون ثانویه عبارتند از:
- بیماریهای کلیوی
- اختلالات غدد درون ریز (مانند مشکلات تیروئید، سندرم کوشینگ)
- تومورهای غده آدرنال (فئوکروموسیتوم)
- آپنه انسدادی خواب
- داروها (به عنوان مثال، قرصهای ضد بارداری، برخی از داروهای بدون نسخه)
- سوء مصرف الکل و مواد مخدر
- برخی از نقایص مادرزادی قلب
درمان فشار خون ثانویه اغلب شامل مدیریت شرایط زمینهای است که ممکن است منجر به عادی سازی فشار خون شود. در صورت عدم درمان، فشار خون ثانویه میتواند منجر به عوارض شدید مشابه با فشار خون اولیه شود.
فشار خون نرمال در افراد مختلف با توجه به سن، جنسیت، و شرایط فیزیکی ممکن است متغیر باشد. اما در اکثر موارد، فشار خون نرمال به عنوان فشار خونی در بازههای معین در نظر گرفته میشود. فشار خون به دو عدد اصلی تقسیم میشود: فشار خون سیستولیک (فشار خون در هنگام ضربان قلب) و فشار خون دیاستولیک (فشار خون در هنگام استراحت بین ضربان قلب).
در افراد بالای 18 سال:
فشار خون نرمال معمولاً به عنوان 120/80 میلیمتر جیوه جیوه (میلیمتر جیوه برای فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به ترتیب) تعریف میشود.
در کودکان و نوجوانان:
فشار خون متغیر است و با رشد و توسعه فیزیکی تغییر میکند. به طور معمول، در کودکان و نوجوانان، فشار خون باید پایینتر از 120/80 باشد.
در افراد مسن:
در برخی افراد مسنتر، فشار خون ممکن است کمی بالاتر از 120/80 باشد، اما معمولاً تا 140/90 میلیمتر جیوه تلقی میشود.
توصیه میشود که هر کسی که نگران فشار خون خود است یا نیاز به اندازهگیری دقیق دارد، با پزشک متخصص مشورت کند. تغییرات در فشار خون میتواند نشانه مشکلات سلامتی مختلف باشد و باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
محدودهی نرمال فشار دیاستول برحسب |
محدودهی نرمال فشار دیستول برحسب |
سنین |
50 - 30 |
90 - 60 |
نوزاد زیر یک ماه (یک ماه اول) |
60 - 50 |
100 - 90 |
بعد ازاتمام ماه اول تا انتهای ماه 24
|
80 - 45 |
120 - 90 |
از آغاز 3 سالگی تا اتمام 4 سالگی |
62 - 55 |
131 - 95 |
از آغاز 5 سالگی تا اتمام 12 سالگی |
95 - 62 |
143 - 108 |
از آغاز 13 سالگی تا اتمام 17 سالگی |
فشار خون بالا تحت تأثیر عوامل خطر قابل اصلاح و غیر قابل تغییر است. عوامل خطر قابل تغییر عبارتند از؛ رژیم غذایی ناسالم، ورزش نکردن، سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل. عوامل خطر غیر قابل تغییر عبارتند از سن، سابقه خانوادگی و قومیت. برخی از شرایط پزشکی مانند بیماری کلیوی، اختلالات غدد درون ریز و آپنه خواب نیز میتوانند به فشار خون بالا کمک کنند. درک این عوامل در اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و تغییرات سبک زندگی برای مدیریت بهتر فشار خون و کاهش خطر عوارض بسیار مهم است. نظارت منظم، عادات سالم و مدیریت شرایط سلامت زمینهای برای حفظ سطح بهینه فشار خون ضروری است.
فشار خون بالا میتواند منجر به عوارض مختلف سلامتی و اثرات نامطلوب بر اندامها و سیستمهای مختلف بدن شود:
الف. عوارض قلبی عروقی
- بیماری قلبی: فشار خون بالا مزمن میتواند قلب را تحت فشار قرار دهد و منجر به بیماریهایی مانند؛ بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی و هیپرتروفی بطن چپ (بزرگ شدن محفظه پمپاژ چپ قلب) شود.
- سکته: فشار خون بالا کنترل نشده خطر سکتههای مغزی ایسکمیک (ناشی از لخته شدن خون) و سکتههای هموراژیک (ناشی از خونریزی در مغز) را افزایش میدهد.
- بیماری شریان محیطی (PAD): فشار خون بالا میتواند به رگهای خونی آسیب برساند و به ایجاد PAD کمک کند که بر جریان خون در اندامها تأثیر میگذارد.
ب. اثرات کلیوی (کلیه)
- آسیب کلیه: فشار خون بالا میتواند به رگهای خونی کوچک در کلیهها آسیب برساند و توانایی آنها را در فیلتر کردن مواد زائد و مایعات به درستی کاهش دهد. با گذشت زمان، این مورد میتواند منجر به بیماری مزمن کلیه و حتی نارسایی کلیه شود.
ج. اثرات روی چشم، مغز و سایر اندامها
- رتینوپاتی: فشار خون بالا میتواند به رگهای خونی چشم آسیب برساند و منجر به رتینوپاتی شود و به طور بالقوه باعث مشکلات بینایی یا کوری شود.
- اختلال شناختی: فشار خون مزمن با افزایش خطر زوال عملکرد شناختی و زوال عقل عروقی همراه است و بر حافظه و عملکرد شناختی تأثیر میگذارد.
- آنوریسم: فشار خون بالا مداوم میتواند دیواره رگهای خونی را ضعیف کند و خطر آنوریسم (برآمدگی غیر طبیعی رگهای خونی) را افزایش دهد که میتواند پاره شود و باعث خونریزی تهدید کننده زندگی شود.
- اختلال عملکرد جنسی: فشار خون بالا میتواند به اختلال نعوظ در مردان کمک کند و میل جنسی را در مردان و زنان کاهش دهد.
- سلامت استخوان: برخی تحقیقات ارتباط بین فشار خون بالا و کاهش تراکم مواد معدنی استخوان را نشان میدهد که به طور بالقوه خطر پوکی استخوان را افزایش میدهد.
1. اصلاح سبک زندگی
- یک رژیم غذایی سالم برای قلب که سرشار از میوهها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم چرب است، اتخاذ کنید.
- برای کاهش فشار خون، مصرف سدیم را کاهش دهید
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید و حداقل 150 دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته انجام دهید
- از طریق یک رژیم غذایی متعادل و ورزش وزن مناسبی را حفظ کنید
- مصرف الکل را محدود کنید
- سیگار را ترک کنید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید
2. داروها
- داروهای ضد فشار خون ممکن است توسط پزشک متخصص تجویز شوند، از جمله دیورتیکها، مهارکنندههای ACE، مسدود کنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARBs)، مسدود کنندههای بتا، مسدود کنندههای کانال کلسیم و غیره
- انتخاب دارو به عوامل فردی و کنترل فشار خون بستگی دارد
3. درمان ترکیبی
- در برخی موارد ممکن است ترکیبی از داروهای مختلف ضد فشار خون برای کنترل بهتر فشار خون تجویز شود.
4. مانیتورینگ فشار خون خانگی
- پایش منظم فشار خون در خانه میتواند به پیگیری پیشرفت کمک کند و دادههای ارزشمندی را برای پزشک فراهم کند.
5. مدیریت استرس
- تکنیکهای کاهش استرس مانند؛ مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق یا یوگا میتوانند مکمل مدیریت فشار خون باشند.
6. معاینات پزشکی منظم
- بازدیدهای روتین از پزشک برای نظارت بر فشار خون، ارزیابی سلامت کلی و تنظیم برنامههای درمانی در صورت نیاز بسیار مهم است.
اکنون که دانستید، فشار خون بالا چند است؟ باید بگوییم که فشار خون بالا، یک بیماری شایع و جدی است که میلیونها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. به دلیل ماهیت بدون علامت آن در مراحل اولیه، اغلب فشار خون بالا به عنوان قاتل خاموش شناخته میشود. با این حال، اگر کنترل نشود، میتواند منجر به عوارض شدید، از جمله بیماری قلبی، سکته، آسیب کلیوی و... شود.خوشبختانه، فشار خون بالا را میتوان با اصلاح سبک زندگی و مداخلات پزشکی مدیریت کرد. اتخاذ یک رژیم غذایی سالم برای قلب، درگیر شدن در فعالیت بدنی منظم، حفظ وزن مناسب و پرهیز از سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل تغییرات اساسی در سبک زندگی برای کاهش فشار خون است.
علاوه بر این، داروهای ضد فشار خون و تکنیکهای مدیریت استرس نقش مهمی در دستیابی به سطوح بهینه فشار خون دارند. پیشنهاد میکنیم اگر به فشار خون بالا مبتلا هستید برای مدیریت این عارضه حتماً از تخصص پزشکان مجرب سایت همدرد بهرهمند شوید. پزشکان این مجموعه متخصص در زمینه تشخیص علل افزایش فشار خون و کنترل آن برای مدیریت عوارض این قاتل خاموش هستند. پس همین حالا وارد سایت همدرد شوید تا پزشک مخصوص خود را از طریق این سایت بیابید. سایت همدرد با هدف تسهیل در یافتن اعضای جامعه پزشکی تشکیل شده است و خیال شما را از بابت یافتن بهترین پزشک برای درمان فشار خون بالا آسوده میکند.
:: متخصصین قلب
:: کلینیک قلب
:: متخصصین قلب
اطلاعات جامعه پزشکان این رسانه با هدف تسهیل در یافتن اعضای جامعه پزشکی ، دسترسی به اطلاعات حرفه ای آنان و اطمینان خاطر از دارا بودن مجوزهای لازم برای ارائه خدمات حرفه ای مانند پروانه طبابت و در راستای اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب جلسه علنی 1387.06.11 مجلس شورای اسلامی و آیین نامه اجرایی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1393.08.21 هیئت وزیران مبنی بر انتشار اطلاعات در بردارنده حقوق و تکالیف مردم از طریق رسانه های همگانی ارائه شده است.